Friersdale
Friersdale - Noord Kaap - Zuid Afrika
De Noord Kaap is qua oppervlakte de grootste provincie van Zuid Afrika. In het noorden de reusachtige Kalahariwoestijn (Namibië), naar het zuiden de Karoo en in het westen Namaqualand (wilde bloemen land).
De levensader is de machtige Oranje rivier. Zonder deze rivier is er in dit warme, droge gebied geen landbouw (druiven) mogelijk.
De missiepost is gelegen langs de provinciale weg N14 van Springbok naar Upington. Deze weg loopt vrijwel parallel aan de Oranje rivier. 26 km naar het westen, ligt het dorpje Kakamas. 15 km naar het oosten, over dezelfde weg ligt het dorp Keimoes. Zijwegen zijn er bijna niet.
Tussen de Oranje rivier en genoemde weg wonen vele blanke boeren met een wijngaard.
De Oranje rivier is de bron van leven in dit gebied. Alleen langs deze rivier is sprake van plantaardig en dierlijk leven. Vanaf circa één à twee kilometer afstand van de rivier verandert de vegetatie van groene struiken naar dorren planten.
Langs de hele weg tussen Keimoes en Kakamas zijn er vele kleine woonkernen: Warmsand, Kamoa, Nomalangha, 7de Laan, Brak, Eiland, Sending, Kamp 7, Eenduin. Piet se Kop, Tkabies en Boomplaas. Er staan veel hutten, vaak op het terrein bij de boeren. Personeel van de boer woont veelal in een hut bij de boerderij. Eindigt de arbeidsrelatie, dan is de kans aanwezig dat je uit de woning moet vertrekken. Zelfs bij een overlijden wordt het lichaam vaak begraven op het terrein bij de boer, maar moet de familie vertrekken.
Mogelijkheden om zelf op eigen grond of grond van de gemeente een hut te plaatsen zijn zeer beperkt.
De school
De opbouw van het scholen complex,
van 3 naar 19 klas lokalen
Bij de aankomst 1965 van pater Wijnand van Wegen in Friersdale, trof hij daar alleen een kerkje en een schooltje met drie klaslokalen aan. Onder zijn leiding en met veel financiële steun, is er sindsdien veel opgebouwd; met zelf gebakken stenen wordt de kerk vergroot, de school groeit tot een complex van negentien klaslokalen en er is een Sociaal Centrum voor diverse activiteiten voor de bewoners (ouders van de schoolkinderen) gekomen.
Anno 2020 gaan we nog twee klaslokalen bijbouwen om de grote hoeveelheid aan kinderen in goede banen te leiden. Veel klassen zitten vandaag de dag overvol. En dat met drieëndertig lokalen.
Bouwtechnische klussen als twee waterreservoirs, waterpompen, een waterzuivering en een aantal woningen voor het personeel met daarbij was- en toiletgelegenheden worden door Pater Wijnand van Wegen uitgedacht en met financiële steun uit Nederland gefaciliteerd.
Er zijn faciliteiten (een grote gaar keuken) in het sociaal centrum gerealiseerd om de kinderen op school dagelijks een maaltijd aan te bieden. Deze warme maaltijd krijgen ze op schooldagen van de overheid.
2024
Het kinderhuis (die koshuis)
Het uitgestrekte gebied van roestbruine rotsen rond Friersdale zorgt ervoor dat er gezinnen zijn die op een te grote afstand van de school wonen om dagelijks op en neer te reizen. Deze kinderen hadden lange tijd niet de mogelijkheid om onderwijs te volgen en zich verder te ontwikkelen.
Om die reden heeft pater Wijnand van Wegen in 1995 ‘die Koshuis’ opgericht. Het biedt de mogelijkheid aan jongens en meisjes die ver weg wonen, in de schoolperiode kost en inwoning in een huis bij de school van Friersdale.
Bij de start woonde er een tiental kinderen samen met een oudere vrouw als ‘moeder’. Het ‘Koshuis’ blijkt een geweldige zet en is een groot succes geworden.
Vandaag de dag (2020) biedt het huis aan dertig kinderen een thuis. Het wordt nu gerund door een echtpaar, Derisa en Melvin.
Het Koshuis is een stenen gebouw. Er is een meisjes en een jongens vertrek, allen met stapelbedden. Per afdeling zijn er drie douches en twee toiletten. Elk kind heeft een eigen locker. De grote leefruimte is voorzien van lange eettafels met banken. Er is één televisie; buitenlandse soapseries zijn favoriet. Buiten is er ruimte voor de braai (dagelijks broodje) en om te spelen.
Er is een goed toegeruste keuken waar Derisa ontbijt en avondeten voorbereid (lunch wordt op en door school van overheidswege aangeboden). Met hulp van de kinderen (volgens een goed rooster) wordt het avond eten bereid, uitgedeeld en de afwas gedaan.
De Koshuis-ouders bieden toezicht op het maken van het huiswerk, verzorgen de was en houden het doen alle huishoudelijke taken. Eens in de drie weken gaan de kinderen een weekend naar huis.
Het echtpaar heeft een eigen slaapkamer in het pand en huren een huisje op 100 meter van het Koshuis.
Stichting Friersdale-Eemnes levert een vaste bijdrage aan het levensonderhoud van de kinderen en aan het salaris van de Kosouders.
De kerk
“Het was maar een heel klein plekkie, maar de helft van de huidige kerk en drie klaslokalen, dat was al wat hier was,” aldus pater Van Wegen. “Ik ben begonnen met heel veel huisbezoek om de mensen bij de kerk te krijgen. Ik ging ze op zondag halen met een kleine vrachtwagen. In het eerste begin met een bakkie (een pick up auto). De afstanden om naar de kerk te komen waren veel te groot (mensen komen ook uit Warmsand, dat is ongeveer 15 km hier vandaan). Bedenk bij de tocht naar de kerk; in de winter is het
Chiro Friersdale
Ons bou ‘n Nasie in die Gees van Christus
Onderlinge band
De Stichting Friersdale-Eemnes heeft een goede relatie met het onderwijzend personeel van de school van Friersdale.
Delegatie uit Friersdale op bezoek in Eemnes
Van dinsdag 21 t/m maandag 27 januari 2025 zijn zes mensen uit het Zuid-Afrikaanse Friersdale op bezoek geweest in Eemnes. Het zestal had begin oktober 2024 al willen komen, maar dat kon niet doorgaan omdat er problemen waren bij de aanvraag van de visa. Uiteindelijk is het wel gelukt en dat maakte de weg vrij voor een zeer geslaagd bezoek.
Sielie Afrikaner, Sylvia April, Laurencia Jaar-Papier, Fanty de Klerk, Doreen Kortom en Rebecca Mouton kwamen in eerste instantie om de banden met het bestuur van de Stichting Friersdale-Eemnes te versterken. Maar keken ook erg uit naar de ontmoeting met pater Wijnand van Wegen, die 30 jaar hun priester is geweest in Friersdale.
Het bestuur van de Stichting Friersdale-Eemnes had een uitgebreid programma voor de gasten samengesteld.
Zo was er:
- een Boerenkoolavond met alle vrijwilligers, die zich inzetten voor Friersdale;
- een rondwandeling door Eemnes met bezoeken aan de Hervormde Kerk en de RK Kerk;
- een bezichtiging van het Huis van Eemnes gecombineerd met een lunch;
- een bezoek aan de woning van pater Wijnand in Huizen en een rondleiding door de basiliek in Laren;
- een dagtrip naar Amsterdam met rondleiding en rondvaart;
- een bezoek aan een boerderij in de Eemnesser polder;
- een bezoek aan de stad Utrecht met rondleiding door het centrum;
- een bezoek aan Kasteel Haarzuilens;
- bezoeken aan de Mariaschool en de Zuidwend in Eemnes.
Zondag 26 januari was een heel bijzondere dag, die begon met een mis in de RK Kerk van Eemnes, waarbij pater Wijnand voorging, geassisteerd door Loes Wiggerts, Marga van Kleinwee en Henk van Hees van de PGV-groep Eemnes.
Met hun zang, dans en teksten brachten de gasten de levendige sfeer van Friersdale in de kerk. De gasten werden aan het eind van de mis toegesproken door loco-burgemeester Theo Reijn van Eemnes. De viering werd afgesloten met een hartverwarmend stuk muziek van de Afrikaanse gasten samen met de djembégroep van Mwajuma Kitano. Het koor Nicoza o.l.v. Edwin Klarenbeek zong in de viering enkele liederen, waaronder het Zuid-Afrikaanse volkslied.
Een speciale collecte voor het kinderhuis in Friersdale bracht bijna € 2500,- op.
Na de viering hebben de gasten ruim drie uur vergaderd met het bestuur van de Stichting Friersdale-Eemnes. Nu de 90-jarige pater Wijnand van Wegen niet zelf meer actief kan zijn in het onderhouden van de contacten gaan beide besturen dat verzorgen. Er is uitgebreid gesproken over de nieuwe wegen, die nu zullen worden ingeslagen. Eén ding staat als een paal boven water: de contacten onderling zijn na deze week hartverwarmend aangehaald. Als vrienden vertrok het zestal op maandag 27 januari weer naar huis.
Hieronder een fotoimpressie:
Sielie Afrikaner
Mij waardering gaan uit aan al ons vriende in Holland wat ons so mooi ontvang het. Dankie vir vriende met sulke warm harte. Dank gaan aan ons Hemelse Vader vir die voorreg om reis mee te kan maak. Henk en vriende (gastfamilies) dankie vir jul moeite. Ons wens julle alles wat mooi is. Alle seën en heil vir julle vorentoe. Gods rijkste seën.
Mag ons vriende blij vir altijd.
Saam is ons sterker!
Liefde, Sielie.
Sylvia April
Baie dankie, liewe vriende! Dit was baie goed om julle te ontmoet. Ek bid die Heer dat Hij julle nog verder die krag sal gee om met ons saam te werk. Hou so aan jul liefde, vriendelikheid en bereidwilligheid om ons aan huis te neem. Als een beskermengel!
God seën u.
Liefde, Sylvia
Laurencia Jaar-Papier
Baie dankie vir vriende in Holland, wat ons so mooi ontvang het. Dankie vir u hulle gasvrijheid en vriendelikheid. Ons bid dat die Here u hulle sal seën met baie gesonde jare en dat ons oor die jare meer na mekaar sal groei. Baie dankie vir dit wat u vir ons gemeenskap en skool beteken. Ons waardeer dit opreg!
Liefde, Laurencia
Fanty de Klerk
Hierdie besoek verskil van mij besoek in 2011. Besonder aangenaam en ek het weer so deel geword van mij spesiale vriende. Baie dankie vir jul gasvrijheid en liefde. Ek het elke oomblik van mij besoek geniet! Dit was hartverwarmend! Elke aktiviteit wat ek meegemaak het, was indrukwekkend en interessant. Julle blij in mij gebede.
Fanty.
Doreen Kortom
Baie dankie aan almal hier in Holland vir hul gasvrijheid. Ons is so blij om vriende in Holland te kan hê en ons is bevoorreg om hulle te kon ontmoet. Die gebed van mij hart is dat ons altijd met mekaar in verbinding sal wees. Baie dankie!
Doreen
met baie liefde!
Rebecca Mouton
Baie dankie vir die geleentheid om saam met ons vriende van Holland die tijd hier te kon mee maak. Dit was gaaf! Ons bid dat ons bande van vriendskap sal versterk en dat ons nog nader aan mekaar sal groei. Spesiale dank aan ons gastvriende Loes en Cees vir hul warm ontvangs. Veel liefde aan al die goeie vriende van Holland.
Liefies! Rebecca
Fanty de Klerk
Het hoofd van de school, Fanty de Klerk, is een bekwaam en vooruitstrevend man die zich inzet voor de school, zijn leerlingen en hun ouders.
De overheid van Zuid-Afrika heeft de kwaliteiten van het schoolhoofd met zijn docenten gezien en de school in 2004 beloond met o.a. de schenking van een twintigtal computers.
Enkele mensen uit Friersdale, waaronder het schoolhoofd Fanty, hebben (op eigen kosten) in 2011 en in 2025 de reis naar Nederland ondernomen om zo elkaars achtergrond te leren kennen, vriendschapsbanden te versterken en contacten te onderhouden.
Er is regelmatig mail- en telefooncontact met de school in Zuid-Afrika. Met de komst van WhatsApp en beeldtelefoon wordt dit almaar makkelijker.
Daarnaast heeft pater Wijnand van Wegen jaarlijks een werkbezoek gebracht. Verder zijn er diverse inwoners uit Eemnes en de nabije omgeving die in de loop van de jaren bezoeken hebben gebracht aan Friersdale.
Elders op onze site staan verschillende reisverslagen.
Op een unieke manier bedankt voor alles wat u al die jaren voor ons als ouders en leerlingen heeft gedaan. We waarderen het echt dat het geschikt is voor u.
Het allerbeste en de liefde!
Eind november 2024 ontvingen wij officieel het bericht dat Fanty de Klerk met ingang van 1 januari 2025 zal terugtreden als hoofd van de school in Friersdale.
Zijn gezondheid laat het niet toe om nog langer zo’n zware taak op zich te nemen. Hij blijft nog wel enkele taken voor de school uitvoeren. Zo zal hij zorgdragen voor de befondsing van speciale projecten, bijvoorbeeld het aanschaffen van een schoolbus.
Ook zal hij contactpersoon blijven tussen de school en de Stichting Friersdale-Eemnes.
Een foto verslag van Fanty zijn afscheid op school staat hier.
Halverwege 2025 komt er een advertentie voor een nieuw schoolhoofd. Gedurende het schooljaar 2025 zal Henry Isaacs het hoofdschap van de school waarnemen. Sielie Afrikaner zal waarnemen als adjunct-hoofd.
Het nieuwe hoofd zal in functie treden met ingang van 1 januari 2026.
Henry Isaacs
My name is Henry Isaacs
I started my career as a teacher in 1996 in a small school outside Keimoes.
In 1997 I moved to Friersdale because I was in excess at that particular school.
So I started at Friersdale in 1997. My majors are Maths, Geography and Afrikaans Home Language.
I did not choose Friersdale myself but it happened that I should be here. I don't regret being here. As from the start I committed myself to the school and community by doing what is expected from me and sometimes more.
I've been involved with the appointment of Fanty as principal in 1997.
I am 51 years old and married with 1 son. My wife is also a teacher at the same school and my son started working in October this year only. I am very much private and don't like being in the spotlight. I like working behind the scenes and see that everything is being done rather than waiting for someone to do it. I've been a Head of Department for almost 22 years at Friersdale.
Mijn carrière als leraar ben ik begonnen in 1996 op een kleine school buiten Keimoes.
In 1997 raakte ik betrokken bij Friersdale en maakte ik de overstap naar de school aldaar.
Dus begon ik in 1997 bij Friersdale. Mijn hoofdvakken zijn wiskunde, aardrijkskunde en Afrikaanse thuistaal.
Voor Friersdale heb ik niet zelf gekozen, maar het gebeurde dat ik hier moest zijn. Ik heb er geen spijt van dat ik hier ben. Vanaf het begin heb ik mij ingezet voor de school en de gemeenschap door op de achtergrond te doen wat van mij verwacht wordt en soms zelfs meer. Zo ben ik bij de aanstelling van Fanty als directeur in 1997 betrokken geweest.
Bij mijn nieuwe aanstelling (2024) ben ik 51 jaar oud, getrouwd en samen hebben mijn vrouw en ik een zoon. Mijn echtgenote is ook lerares op de Friersdale school en mijn zoon is in oktober van dit jaar begonnen met werken.
Sinds 2003 ben ik afdelingshoofd bij Friersdale.
Ik ben bescheiden en houd er niet van om in de schijnwerpers te staan. Verder werk ik graag hard achter de schermen en houdt een helicopterview over dat wat gedaan moet worden, in plaats van te wachten tot iemand het doet.
Cultuur
Toekomst
